De meerderheid van de Duitse bedrijven staat achter het doel om klimaatneutraal te worden, zo blijkt uit de energietransitiebarometer, die de Deutsche Industrie und Handelskammer (DIHK) publiceerde. Zo stelt 89 procent van de bedrijven een eigen doel met betrekking tot klimaatneutraliteit tegen uiterlijk 2045. Velen van hen zijn nog ambitieuzer: 43 procent van de bedrijven plant dit al tegen 2040, 26 procent zelfs tegen 2030.
Duitse bedrijven kunnen de transformatie echter alleen aan met een sterk concurrentievermogen. Dat is een belangrijke conclusie van de energietransitiebarometer van de DIHK. Aan de enquête namen ongeveer 3.600 bedrijven uit verschillende sectoren en regio's deel.
Hervorming van energietransitie noodzakelijk
“In veel bedrijven overheersen momenteel scepsis en onzekerheid als het gaat om de energietransitie”, zegt Achim Dercks, DIHK-directeur. “Hoge kosten, bureaucratie en de algehele uitdagende economische situatie leiden ertoe dat er minder capaciteit en financiële middelen beschikbaar zijn voor klimaatbescherming. Het gevolg: bedrijven wachten af.”
Het sentiment wordt bevestigd in de nieuwe studie ‘Neue Wege für die Energiewende ('Plan B')’, ook van de DIHK. Hieruit blijkt dat de energietransitie in haar huidige vorm op lange termijn leidt tot kosten voor bedrijven en huishoudens, die moeilijk te verenigen zijn met het internationale concurrentievermogen van Duitsland.
Als het huidige energiebeleid wordt voortgezet, zouden de jaarlijkse particuliere investeringen in de sectoren energie, industrie, gebouwen en vervoer meer dan verdubbelen – van gemiddeld ongeveer 82 miljard euro in de jaren 2020 tot 2024 tot minimaal 113 tot 316 miljard euro in 2035. “De cijfers laten zien dat de energietransitie alleen kan slagen met een krachtige economie”, zegt DIHK-voorzitter Peter Adrian.
Door de energietransitie stijgen ook de kosten van energiesystemen de komende jaren in sterke mate. Naast investeringen in binnenlandse energieproductie en infrastructuur omvatten deze lopende kosten voor bijvoorbeeld de exploitatie van netwerken en energiecentrales, evenals uitgaven voor energie-import. In totaal schat de studie deze kosten op 4,8 tot 5,5 biljoen euro voor de periode 2025 tot 2049. Daarvan is 2 tot 2,3 biljoen euro bestemd voor investeringen in energieopwekking en ongeveer 500 miljard euro voor de exploitatie van productie-installaties.
Voorstellen voor fundamentele koerswijziging in energiebeleid
De studie Neue Wege für die Energiewende ('Plan B') doet concrete hiervoor voorstellen en schetst een fundamentele koerswijziging in het energiebeleid. “We moeten als samenleving zonder oogkleppen discussiëren over wat mogelijk is”, zegt Dercks.
CO2-certificaten
Het centrale instrument in het model dat de studie voorstelt, is een uitgebreide handel in CO2-certificaten. Het beoogd traject wordt regelmatig aangepast aan de ontwikkeling van een internationale peer group. Deze dient ambitieuze klimaatbescherming te bereiken zonder nadelen voor Duitsland als vestigingsplaats als gevolg van nationale solo-acties.
Vereenvoudiging regelgeving
Bovendien voorziet het concept in een uitgebreide vereenvoudiging van de regelgeving, een versterking van de technologische concurrentie en een verdere benutting van de bestaande energie-infrastructuur. Dit laatste geldt met name voor gasnetten, die in de toekomst waterstof en klimaatneutraal aardgas kunnen transporteren. Aanvullend dienen buitenlandse investeringen in gecertificeerde klimaatbeschermingsprojecten ook in Duitsland worden voortgezet.
Conclusie: Grote besparing
De studie komt tot de conclusie dat met deze strategie tussen 2020 en 2050 530 tot 910 miljard euro kan worden bespaard. Dit komt overeen met een vermindering van ongeveer 11 tot 17 procent van de geschatte totale kosten van de energietransitie. Verdere kostenbesparingen van 80 tot 220 miljard euro kunnen worden gerealiseerd door de doelstelling van klimaatneutraliteit met bijvoorbeeld twee jaar uit te stellen. Afhankelijk van de mate waarin gebruik wordt gemaakt van internationale samenwerking, levert het concept in totaal een besparingspotentieel op van mogelijk ruim een biljoen euro tot 2050.
Overkoepelende netwerkplanning
“Naast de langetermijnvoorstellen, dienen we ook kortetermijnplannen in de praktijk te brengen”, aldus Dercks. “Vanuit het oogpunt van de DIHK hoort daar een overkoepelende netwerkplanning bij, het afbouwen van de subsidie voor hernieuwbare energie voor reeds economische installaties en een efficiëntere energiemix. Bovendien is het beter om de bouw van nieuwe gascentrales niet via overheidssteun te sturen, maar via marktconforme prikkels, zoals een verplichte afdekking voor elektriciteitsleveranciers.”
Ook kleinschalige regelgeving, complexiteit en bureaucratische processen staan de energietransitie in de weg en kosten acceptatie: “De transformatie stagneert bij bedrijven en consumenten omdat ze worden belast door regelgeving”, legt de adjunct-directeur van de DIHK uit. “Met name op EU-niveau heeft de Green Deal geleid tot een wildgroei aan bureaucratie, die we dringend moeten terugdringen.” Op nationaal niveau dient de wet op de energie-efficiëntie van gebouwen te worden vereenvoudigd en de wetgeving op het gebied van energie-efficiëntie worden gestroomlijnd.
Dercks' oproep: "Nog dit jaar staan er belangrijke beleidsbeslissingen op het gebied van energie op de agenda van de bondsregering. Het is duidelijk: om de energietransitie succesvol te maken, moet deze flexibeler en eenvoudiger worden. Er is behoefte aan een energietransitie die openstaat voor technologie, kosten verlaagt, ruimte creëert voor innovaties en de economische prestaties serieus neemt als voorwaarde voor effectieve klimaatbescherming."
Bron: DIHK