Nieuwe mobiliteitsvormen

21/02/2024

Hoe de mobiliteit van de toekomst eruit ziet? Daarover spraken wij met Frans Tillema, lector intelligente mobiliteit bij de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN). Volgens hem zijn echte ontmoetingen de voornaamste reden om van A naar B te reizen – daar zou de mobiliteit van de toekomst zich naar moeten vormen.

 “Dat betekent dat we alleen de trein of auto nemen als ontmoeten werkelijk meerwaarde heeft.” Tillema denkt dat vergaderingen en samenwerkingen prima digitaal op afstand kunnen. “Zo vermijd je onnodig woon-werkverkeer en daarmee volle wegen, treinen en fietspaden.“

Dat vraagt echter om aanpassingen. Tillema ziet de voorrijdersrol zowel bij het bedrijfsleven als bij de overheid. “Werkgevers kunnen het goede voorbeeld geven, door te beginnen met zelf bewust de overweging te maken om fysiek ergens naartoe te gaan – goed voorbeeld doet goed volgen. Daarnaast helpen richtlijnen rondom CO₂-registratie op woon-werkverkeer. Die maken alternatieven zoals openbaar vervoer, de fiets of gewoon thuiswerken aantrekkelijker.”  

Nieuwe vormen, nieuwe manieren 

Op de HAN, waar Tillema een grote onderzoeksgroep leidt, houden ze zich volop bezig met nieuwe mobiliteitsvormen. “Wij proberen studenten onderdeel te maken van de grote uitdagingen van deze tijd”, legt hij uit. “En dat altijd in combinatie met maatschappij en duurzaamheid – de HAN heeft dan ook als slogan: ‘slim, schoon en sociaal.” Dat is volgens Tillema de voedingsbodem voor mooie projecten en sijpelt volgens de lector door in alle studies.  

En vanuit de hogeschool ook in de maatschappij. “Zo benaderde de politie ons voor een oplossing voor hun tekort aan parkeerplaatsen”, geeft Tillema als voorbeeld. “Onze studenten gingen daarmee aan de slag en kwamen uiteindelijk met een app die de CO₂-uitstoot inzichtelijk maakt. Aan de hand van gamificatie stimuleren ze mensen om op schonere manieren naar het werk te komen.” Een succes, de studenten hebben er de onderneming Emito voor opgericht. Deze startup heeft inmiddels de finale bereikt voor ‘Innovatiefste Student 2023’.  

Tillema ziet op vele plekken bijzondere projecten tot uitvoer komen. Zo heeft de bouwkundefaculteit van de TU Eindhoven samen met de gemeente Helmond de wijk Brainport Smart District ontwikkeld. Dit moet volgens de lector de meest innovatieve woonwijk ter wereld worden. “Deze wijk zal zelf alle nodige energie opwekken en de bewoners hebben bij voorkeur geen eigen auto. Ze lopen en fietsen voornamelijk – een gezonde wijk dus”, aldus Tillema. 

Sneller en veiliger op de fiets 

Tillema hoopt dan ook op de opkomst van de fiets en dat de auto steeds minder nodig is. “Zo neem ik zelf vaak de fietssnelweg (de F35 in Twente) – fantastisch! Hoewel deze ongelooflijk saai is (net zoals een gewone snelweg), kun je, zonder verkeerslichten, rotondes en auto’s, het traject in de helft van de normale tijd fietsen.” 

De fietsstraat ziet hij ook als een geweldige uitvinding. “Die zie je steeds meer opkomen. Een ideale plek om kinderen te leren fietsen. Auto’s rijden er wel, maar zijn te gast en moeten achterblijven.” Volgens de lector zou er meer in de fietsinfrastructuur geïnvesteerd moeten worden. “Niet alleen de snelwegen worden steeds voller, ook de fietspaden in de stad. Zelfs zo erg dat de fietsersbond aangaf dat we mensen misschien moeten stimuleren om minder te fietsen en meer te gaan lopen.” 

Elektrische auto‘s 

En elektrische auto’s? “Ja, als we dan de weg op gaan, dan gaan we elektrisch. Ik vind het geweldig! Het is geruisloos, zuinig en rijdt fijn. Ook de oplaadinfrastructuur in Nederland is goed, vooral op de snelweg zijn er genoeg oplaadmogelijkheden. En als je ook nog zonnepanelen op je dak hebt, is het helemaal geweldig. Dan rijd je met groene stroom, CO₂-vrij. Maar nog lang niet iedereen kan een elektrische auto betalen. Een serieus probleem.”  

De elektrificatie in de mobiliteit neemt dan ook enorme sprongen. Het elektrisch rijden, ondanks dat het nu in een dipje zit, zal de overhand krijgen. En dat vraagt om aanpassingen, want de afstanden die je op een accu kunt rijden zijn korter dan bij verbrandingsmotoren. Voor woon-werkverkeer is dat volgens Tillema over het algemeen prima te doen, maar wil je ’s winters skiën in de bergen, zal je voor de reis daarnaartoe meer tijd moeten uittrekken vanwege het opladen. Of de accu’s groter zullen worden? Tillema hoopt van niet. “Aangetoond is dat auto’s met een kleinere accu die je vaker oplaadt beter zijn voor het milieu. En met die accu komen de meeste mensen ver genoeg om naar werk te rijden en boodschappen te doen zonder extra op te laden. En desnoods prik je ergens tien minuten een stekker in een snellader.” Tillema vindt dat extra opladen tijdens de rit naar vakantie er dan gewoon bij hoort. Bovendien zal bij een grotere accu de aankoopprijs ook enorm omhoog gaan, de vraag is of dat het waard is.  

Een dynamische tijd 

De lector ziet de mobiliteit in rap tempo ontwikkelen. “Ik ben vooral benieuwd hoe. Het is nog nooit zo dynamisch geweest in mijn vakgebied. Wat gaan de aankoopprijzen van elektrische auto’s bijvoorbeeld doen en zijn mensen bereid om in de transitie mee te gaan?” Naast zijn werk bij de HAN, is Tillema onder andere betrokken bij het Gelders energieakkoord. Dit is een publiek-private netwerkorganisatie die is opgericht om bedrijven en overheid te ondersteunen om de energietransitie op te pakken. “Maar ook buiten Nederland en Europa gebeurt veel.” Zo ziet Tillema veel nieuwe automerken uit de oostelijke delen van de wereld in opkomst. “Zoals uit Vietnam en China die ook een graantje proberen mee te pikken. “Als automobielliefhebber is dat heel leuk om allemaal te zien. Al met al een bijzondere tijd” concludeert de lector.